peloponnesos savaşları

arkeolog olduğumu hatırladım gene ve bir arkeoloji yazısı yazmaya karar verdim.

bu seferki konumuz peloponnesos savaşları başlıktan da anlayacağoınız gibi. peki nedir bu savaşlar? o halde önden buyurun anlatalım.

şimdi özellikle şunu söylemek lazım gelir ki, millattan önce 5. yüzyılın ikinci yarısında yunanistan’a baktığımızda karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor. bu dönemde yunanistan’da kent devletleri kurulmuştur ve birbirinden bağımsız olarak hareket etmektedirler. bağımsız dediysek o kadar da değil tabii ki. atina kent devletinin önderlik ettiği delos birliği vardır bu dönemde. yeri gelmişken söyleyelim, atina’nın çok güçlü bir donanması vardı o dönemde. yani atina’ya yakın olan diğer devletlerin kurmuş olduğu ortak bir federasyondur delos birliği. bir de yunanistan’ın güney tarafında sparta adı verilen ve güçlü bir kara kuvveti yani ordusu olan bir devlet vardır. sparta ise kendi önderliğinde bir peloponnesos birliği kurmuştur.

hal böyle olunca bu iki devlet arasında sıkı bir rekabet vardı.uzun yıllar süren bu rekabet gittikçe savaşa dönüştü. ve nihayet m.ö 431 yılında sparta’nın müttefiki olan thebai’nin, atina’nin müttefiki plataia’ya saldırmasıyla savaş başladı. iki devlet arasında müthiş bir çatışma başladı. atinalılar donanmalarıyla peloponnesos kıyılarını yerle bir ettiler. buna karşılık spartalılar da atinalıların ekinlerini yakıp yağmaladılar. bunun sonucunda atina’da veba salgını çıktı ve atinalı devlet adamı perikles vebadan öldü.

perikles öldükten sonra onun yerine kleon geçti. m.ö 425’te atinalılar spartalıara karşı üstünlük sağladı. 3 yıl sonra spartalı komutan brasidas, yunanistan’da müthiş bir yıkım gerçekleştirerek atinanın üzerine yürüdü. m.ö 422’de brasidas ve kleon savaşta öldüler.

bu ölümlerden sonra atinalı bir önder olan nikias savaşı sona erdirmek istedi ve barışı sağladı. nikias barışı olarak bilinen bu barış süreci 6 yıl sürdü.

ama bu barış sürecinde bile iki devlet rahat durmadılar. atinalı siyaset adamı alchibiades, atinanın daha güçlü olması için sicilya’nın alınması gerektiğine atinalıları inandırdı. atina ordusu sicilya’ya doğru yola çıkarken, alchibiades tanrılara hakaret ettiği gerekçesiyle suçlandı ve kendisi sparta’ya kaçmak zorunda kaldı. o arada sicilya’da bulunan syracusa isimli bir komutan atina donanmasını bozguna uğrattı. bu bozgunda nikias barışını yapan nikias da öldü.

alchibiades tekrar atina’ya dönünce atina donanması tekrar toparlandı ve çok sayıda zafer kazandı. fakat donanma çanakkale yakınlarında, sparta komutanı lysandros’un yönettiği donanmaya hazırlıksız yakalanınca bozguna uğradı. aynı sparta donanması, atina kentine yiyecek girmesini engelledi. atina bu zorluğa ancak 6 ay dayanabildi ve m.ö 404 yılında atina’nın teslim olmasıyla 27 yıl süren kanlı savaşlar bitti.

budur...

(bkz: perikles)